In de zomer van 2022 in een klein Frans dorpje schrijf ik het volgende korte verhaal, getiteld Amor Mutata Fati - de liefde veranderde het lot - de liefde voor mijzelf en voor het leven. "'Volgens mij ben ik bij die ene poort aangekomen', dacht een mens. Een poort waar hij al zijn hele leven naar op zoek was, maar waarvan hij nog steeds niet helemaal begreep hoe die werkte. 'Wat gebeurt er nu als ik door die poort heen ga? Wordt alles dan anders, beter of juist slechter of blijft alles bij het oude?' Hij wist het niet en dat maakte hem onzeker en toegegeven ook wel een beetje bang. Hij wist waar hij vandaan kwam. Dat pad kende geen geheimen meer voor hem. Alles had hij nu wel zo'n beetje uitgezocht en van alle kanten bekeken, ook al was het niet altijd keiharde wetenschap. Niet alles was wat het leek te zijn, maar sommige dingen bleken toch echt te zijn zoals ze waren. Al was het maar omdat hij het had doorvoeld en onthouden. Wat dat aangaat lieten zijn gevoel en intuïtie hem zelden in de steek, maar nu staande voor die poort wist hij het niet meer. Niet in de zin van dat hij niet meer wist wat hem te doen stond, beter nog, wat hij wilde doen, nee, daarvoor kwam hij al van te ver, maar over wat er komen ging. Als hij nu door die poort heen zou lopen, zou hij het verleden achter zich laten en een ongewisse toekomst tegemoet gaan. Hij zou het werkelijke leven in al haar verscheidenheid en gelaagdheid gaan ervaren en de eeuwige wederkeer van hetzelfde de rug toekeren, al kon je dat natuurlijk nooit met zekerheid stellen." De leer van de Eeuwige Wederkeer is een gedachte die veel ruimte open laat voor interpretatie en door talloze filosofen is getracht te duiden. De eeuwige wederkeer van hetzelfde zie ik in het licht van de herhaling van patronen uit het verleden. Mensen leren door na te doen. Goed voorbeeld doet volgen, maar 'slecht' voorbeeld evenzeer. Als kind weet je niet beter, maar als je blijft doen wat je deed, komt telkens weer hetzelfde op je pad en kun je de toekomst welhaast voorspellen. Wil je werkelijk keuzes voor de eeuwigheid in het nu maken vanuit wie je bent, vanuit je authentieke zelf, dan zul je allereerst ook je verleden moeten omarmen. Anders kun je nooit onvoorwaardelijk ja tegen je hele leven zeggen. Sluit vrede met je verleden, vergeef en laat in liefde met jezelf los. Dan stopt de herhaling, de eeuwige wederkeer van hetzelfde en weet je niet meer wat er komen gaat. De toekomst ligt dan open. Pas zonder de last van het verleden, is leven in een radicaal hier en nu mogelijk en kun je een wereld creëren waarin je jezelf kan zijn. Je lot veranderd, tenzij ook deze verandering al in je lot besloten lag natuurlijk.
Live as if you were living already for the second time and as if you had acted the first time as wrongly as you were about to act now!
Viktor Frankl
De liefde voor het lot – Amor Fati – de eeuwige wederkeer van hetzelfde. Friedrich Nietzsche beschrijft het als volgt in De Vrolijke wetenschap (1882):
“Als jou nu eens, op een dag of een nacht, een demon achterna sloop tot in je eenzaamste eenzaamheid en tegen je zei: ‘Dit leven, zoals je het thans leeft en geleefd hebt, zul je nog eens en nog ontelbare malen moeten leven; en er zal niets nieuws aan zijn, maar iedere pijn en iedere lust en iedere gedachte en verzuchting en al het onzegbare kleine en grote van je leven moet terugkomen, en wel allemaal in dezelfde rang- en volgorde – ook deze spin, ook dit maanlicht tussen de bomen, ook dit ogenblik en ik zelf. De eeuwige zandloper van het bestaan wordt telkens weer omgedraaid – en jij ook, stofje van het stof!’
Zou je je niet plat ter aarde werpen en tandenknarsend de demon vervloeken, die zo praatte? Of heb je ooit zo’n onbeschrijfelijk ogenblik meegemaakt, waarop je hem zou antwoorden: ‘Je bent een god, en nooit hoorde ik iets goddelijkers!’ Wanneer die gedachte je in haar macht zou krijgen, ze zou je, zoals je bent, veranderen en misschien vermorzelen; de vraag bij alles en iedereen: ‘wil je dit nog eens en nog ontelbare malen?’ zou als de grootste nadruk op je handelingen liggen! Of op hoe goede voet zou je moeten staan met je zelf en het leven, om naar niets meer te verlangen dan naar deze uiteindelijke eeuwige bevestiging en bezegeling?”
In Aldus sprak Zarathoestra brengt Nietzsche zijn leer wederom ter sprake als Zarathoestra samen met een dwerg bij een poort aankomt, genaamd ogenblik. Het is waar verleden en toekomst op elkaar botsen. In dat ene ogenblik kun je de toekomst creëren én het verleden vernietigen. Het gewicht van de eeuwigheid ligt op jouw keuzes in dat moment.
Kun je onvoorwaardelijk ja-zeggen tegen je leven? Iedere keuze die je in je leven maakt omarmen en telkens opnieuw precies zo willen leven?
Wil je meer weten over wat ik voor je kan betekenen?